 |
| Foto: Skåneidrotten@flickr |
Het jaar 2012 is door de Europese Commissie uitgeroepen tot het Europees jaar van ‘Active ageing'. De vergrijzing met al haar financiële en sociale kansen en bedreigingen en de negatieve beeldvorming zijn hiervoor de reden. Active ageing is volgen de World Health Organization 'Het proces van het optimaliseren van de mogelijkheden voor gezondheid, participatie en zekerheid met als doel het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen die ouder worden. Het stelt mensen in staat om hun potentieel voor welbevinden gedurende hun leven te realiseren en mee te doen in de samenleving in overeenstemming met hun behoeften, wensen en mogelijkheden, terwijl het tegelijkertijd oudere mensen voorziet van adequate bescherming, zekerheid en zorg indien zij dat nodig hebben.’
Beleidsmakers
Het lijkt vooral een thema van beleidsmakers maar is nu ook onderwerp van de wetenschap: aan de Vrije Universiteit te Brussel bekleedt sinds 9 juni de Nederlandse professor Tinie Kardol de leerstoel ‘Active Ageing’. Hij ziet de vierde levensfase als een fase die erbij hoort, waarin bewust afscheid genomen wordt van het leven maar niet louter gekenmerkt wordt door aftakeling. In zijn oratie spreekt hij over een gerontologie van de hoop. Dit als reactie op de gerontologie van de wanhoop, waarin ouderen vooral als kostenpost worden gezien.
Betrokkenheid
Kardol wil juist de nadruk leggen op de maatschappelijke deelname van ouderen. ‘Het verrichten van vrijwilligerswerk, zich betrokken voelen bij de gemeenschap en bijdragen aan de vorming en ontwikkeling van die gemeenschap zijn belangrijke uitingen van Active ageing en versterken het gevoel van kwaliteit van leven’, zegt Kardol geïnspireerd door de socioloog Alan Walker.
Kardol gaat onderzoek doen naar verhuisgeneigdheid van ouderen, naar de invloed van de omgeving op de zelfredzaamheid en sociale participatie van de thuiswonende cliënt, en de mogelijkheden en effectiviteit van gemeenschapszorg. Ook gaat hij het onderling dienstbetoon door ouderen van verzorgingshuizen en woonzorgcentra bestuderen. Kardol wil ouderen de kans geven hun mogelijkheden te benutten en de ervaren kwaliteit van leven te verhogen zodat zorgcentra meer het karakter en imago krijgen van een ontmoetingsplaats en ‘levensatelier’ voor ouderen.
'Te druk voor activiteiten'
Tijdens de oratie krijgt de 96-jarige heer Stappers het woord. Hij schetst een beeld van de manier waarop hij ‘active ageing’ beleeft. Hij doet bewust niet mee aan activiteiten die aangeboden worden door zorgorganisaties. ‘Omdat de tijd mij ontbreekt.’ De heer Stappers verzamelt munten en stenen. Hij lees patiënten voor die het zelf niet meer kunnen. Ook denkt hij aan de vele verjaardagen die hij heeft van familieleden en kinderen. Hij geniet van zijn hobby’s en van het zelfstandig wonen in de aanleunwoning. Iedere ochtend komt een medewerkster van de thuiszorg helpen met het aantrekken van de steunkousen. ‘Het zal u niet verbazen dat ik aan het einde van de dag tijd tekort kom.’ Dát is ‘active ageing’ bij uitstek. Fijn wonen, meedoen, mensen ontmoeten en zorg krijgen als het nodig is. Iedereen vult het in op zijn of haar eigen manier. Laten we ons hier nu meer -en in 2012 nog extra- voor inzetten, zodat ‘active ageing’ voor iedereen die het wil mogelijk wordt.
De oratie ‘Over een gerontologie van de hoop: Active Ageing’ van professor Tinie Kardol kunt u opvragen door hem een mail te sturen:mailto:mjmkardol@hotmail.com.
Door Yvonne Witter, adviseur bij het Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg. Binnen het Kenniscentrum richt zij zich op de thema's: klantparticipatie, woonvariaties, kleurrijk wonen, welzijn en zorg en buur(t)projecten.
